Nederlandse ziekenhuizen beantwoorden patiëntvragen met AI

Steeds meer zien we in de meest uiteenlopende gebieden het gebruik van kunstmatige intelligentie (AI) toenemen. Zo ook in twee Nederlandse ziekenhuizen.

De toepassing van Artificiële Intelligentie (AI), en al zijn functionaliteiten, zit enorm in de lift. Er is tegenwoordig bijna geen bedrijf meer dat er op geen enkele wijze gebruik van heeft gemaakt. 

Artificial Intelligence in de zorg

Zelfs in de zorg is men al enige tijd bezig om zorgvuldig te ontdekken op welke wijze de kunstmatige intelligentie ondersteuning kan bieden in deze hectische werkomgeving. Niet al te lang geleden schreven we al over de inzet van Google’s medische AI genaamd Med-PaLM in een aantal Amerikaanse ziekenhuizen, maar tot voor kort was er nog niets bekend over de interesse van Nederlandse zorginstellingen. 

Nederlandse pioniers

Daar is nu dus verandering in gekomen. Sinds kort zijn het UMCG in Groningen en het ETZ in Tilburg heel voorzichtig bezig met de implementatie van kunstmatige intelligentie. De AI moet ondersteuning gaan bieden bij het beantwoorden van schriftelijke patiëntvragen.

We zeggen heel voorzichtig, omdat de toepassing van AI-chatbots zich tot dusverre beperkt tot het verschaffen van algemene medische informatie. Ze geven dus geen medische adviezen, en er is te allen tijde een arts bij het proces betrokken, daar waar het project zich nog in de ontwikkelingsfase bevindt.

Naar verwachting zullen veel andere Nederlandse ziekenhuizen snel volgen. De onderlinge samenwerking tussen de ziekenhuizen moet ervoor zorgen dat iedereen nog sneller kan profiteren van de kunstmatige intelligentie. 

Administratief werk

Desalniettemin biedt dit mooie vooruitzichten. In een sector waarin de werkdruk hoger is dan ooit en men kampt met enorme personeelstekorten, klinkt het als muziek in de oren om het personeel bepaalde taken uit handen te nemen. 

Fysieke zorg en interactie met patiënten zal voor altijd een taak van de mens blijven, dus de AI zal zich focussen op de overname van een deel van het administratieve werk. Een tijdrovend proces, dus het personeel zou daar de impact toch meteen van kunnen merken.

KNO-arts en chief medical information officer bij het UMCG Tom van der Laan vindt het prachtig om te zien waartoe AI-toepassingen in staat zijn, maar blijft voorzichtig: “Kunstmatige intelligentie kan het werk ondersteunen en makkelijker maken, maar zorgprofessionals zijn voorlopig onvervangbaar in de zorg.” 

Meer tijd voor zorg

De inspanningen van de chatbot moeten ertoe leiden dat zorgverleners meer tijd hebben voor de daadwerkelijke zorg voor patiënten. Wekelijks stellen patiënten ruim 1200 schriftelijke vragen aan het UMCG-personeel. Deze vragen kunnen over van alles gaan: van medicatiegebruik tot de herstelperiode na een operatie (Janneke Kruse, UMCG.nl, 13 november 2023). 

Doorgaans hebben artsen en verzorgers het veel te druk om dergelijke vragen te beantwoorden, dus springt de AI in. Omdat de chatbot is geïntegreerd in het Elektronisch Patiëntendossier, het bestand dat alle interacties met en gegevens van patiënten beheert, blijft gevoelige informatie veilig binnen de bestaande systemen. Belangrijk om te vermelden is dat het systeem niet zelflerend is, de AI zal zich dus niet ontwikkelen met de informatie waarmee het op dagelijkse basis te maken krijgt. 

Rooskleurige toekomst

Geïnspireerd door de positieve berichtgeving uit Amerika, besloten beide ziekenhuizen dus zelf een poging te wagen met de nieuwe technologie. Van der Laan verklaart dat de veronderstelling dat een AI onpersoonlijk is, niet klopt. Wegens de hoge werkdruk kunnen zorgverleners doorgaans niet uitgebreid stilstaan bij de beantwoording van patiëntvragen. De AI kan dit echter wel, vaak zijn deze antwoorden zelfs informatiever en uitgebreider dan dat van de zorgverleners zelf. 

AI en de zorg gaan ogenschijnlijk een mooie toekomst tegemoet: “Als ik nu één dagdeel spreekuur op de polikliniek heb, kost het me zo'n 1.5 tot 2 uur voorbereidingstijd”, licht Van der Laan toe. “Ik lees van iedere patiënt het dossier, bekijk bijvoorbeeld veranderingen in medicijngebruik en behandelingen door andere zorgverleners. Als AI daar een samenvatting van kan maken met alleen de relevante informatie, dan kan dat ontzettend veel tijd besparen.”

Toch blijft, zoals we al vaker benadrukt hebben, voorzichtigheid geboden bij de inzet van kunstmatige intelligentie. De toepassingen dienen ter ondersteuning ingezet worden, om zodoende de productiviteit en het werkplezier van de gebruiker te bevorderen. Artificial Intelligence is een fantastisch bolwerk dat van onschatbare waarde kan zijn, maar de zorg blijft vooralsnog toch echt in de handen van degenen die er het meest bekwaam mee zijn: de mens.