Wat is een SCADA-systeem?

Toezichtscontrole en gegevensverzameling, oftewel SCADA: een definitie, kenmerken en de voordelen.

De vierde industriële revolutie, ook wel bekend als Industry 4.0, heeft het netwerken van fysieke en virtuele objecten mogelijk gemaakt. Hierdoor kunnen industriële bedrijven slimme productieomgevingen creëren waarmee ze processen in realtime kunnen monitoren, en snel kunnen ingrijpen als dat nodig is. Op de lange termijn zal dit bijdragen aan de optimalisatie van bedrijfsbrede processen. 

Naast ERP-software en bijvoorbeeld het Manufacturing Execution System (MES) spelen ook SCADA-systemen een belangrijke rol bij het stimuleren van deze digitale transformatie binnen industriële bedrijven. In dit blog zullen wij kijken naar de voordelen en kenmerken van het SCADA-systeem, voor meer informatie over bedrijfssoftware voor de maakindustrie verwijzen wij u door naar de themapagina “ERP-software voor productie”. 

Inhoudsopgave

• Een definitie
• Wat doet een SCADA-systeem?
• Componenten
• SCADA in de automatiseringspiramide
• Industrieën
• De belangrijkste voordelen
• Samenvattend

SCADA-systeem: een definitie

SCADA staat voor ‘Supervisory Control and Data Acquisition’. De combinatie van soft- en hardware zorgt ervoor dat SCADA-systemen bedrijven een realtime inzicht in hun eigen operationele processen geven. 

Deze systemen worden gebruikt om netwerkomgevingen te creëren. Enerzijds kan dit ter plekke, binnen uw eigen vier muren, maar SCADA-software kan ook op afstand worden ingezet om de processen te monitoren. 

Wat doet een SCADA-systeem?

SCADA-software evalueert gegevens van operationele en machine data-acquisitie. Het kan operationele gegevens visualiseren, analyseren en detecteren, wanneer een bepaalde limiet of een vooraf gedefinieerde drempel wordt overschreden. In dit geval wordt het personeel door het systeem gealarmeerd. 

Hierdoor is men direct in staat om in te grijpen en om passende onderhoudsmaatregelen te nemen. Maar ze kunnen ook relevante gegevens opslaan, zodat deze op een later moment in rapportages kunnen worden opgenomen. Het voornaamste doel is om op langere termijn de processen zo veel mogelijk te optimaliseren.

SCADA-systemen worden geclassificeerd als procesbesturingssystemen. Ze worden gebruikt om het gehele proces te bewaken en aan te sturen. Meestal worden de systemen decentraal ontworpen, wat inhoudt dat er geen duidelijk centrum aangewezen kan worden. 

Componenten van een SCADA-systeem

De interfaces van het systeem worden ook wel HMI (Human Machine Interface) genoemd. Deze computerondersteunde interfaces zijn configureerbaar en zorgen voor de communicatie of informatie-uitwisseling van verschillende betrokkenen (mens en machine) in het proces.

Het SCADA-system maakt de data eenvoudiger te begrijpen en daardoor dus ook bruikbaar voor mensen. SCADA-oplossingen bevatten vaak talrijke, intuïtieve symbolen voor de afzonderlijke componenten van het systeem, om zo het hoogst mogelijke niveau van gebruiksvriendelijkheid te garanderen. 

Overige onderdelen

SCADA-systemen omvatten tevens een communicatie-infrastructuur. Het beschikt daarnaast ook over Remote Terminal Units (RTU), dit zijn elektronische apparaten die in staat zijn om fysieke objecten aan het systeem te koppelen. Tot slot is de monitoring computer het hart van het geheel; hier worden alle gegevens uiteindelijk naartoe verzonden. 

SCADA in de automatiseringspiramide

Op het gebied van automatisering wordt vaak onderscheid gemaakt tussen verschillende niveaus. Specifieke softwareoplossingen kunnen vaak op verschillende manieren worden toegepast. Omdat ieder systeem een andere rol vervult, ontstaat er als het ware een piramide met daarin de verschillende systemen. Informatie en gegevens worden op en neer met elkaar gedeeld, en acties in de ene laag zetten processen in de andere in gang. 

ERP, MES en SCADA

Het SCADA-systeem bevindt zich doorgaans in de middelste laag, onder het MES en het altijd overkoepelende ERP-systeem. Het verbinden van deze systemen zorgt ervoor dat ze naadloos informatie met elkaar uit kunnen wisselen. Dit houdt in dat alle belangrijke informatie uiteindelijk op bedrijfsbreed niveau beschikbaar is, zodat men ervoor kan zorgen dat bestaande processen zo veel mogelijk geoptimaliseerd worden en middelen zo efficiënt mogelijk worden ingezet. 

Lees ook: “Wat is een Manufacturing Execution System (MES)?”

In welke industrieën worden SCADA-systemen gebruikt?

SCADA-software is geschikt voor talloze industrieën. Zo kunnen de systemen goed gebruikt worden in zowel discrete- als proces-productiebedrijven. Maar ze worden ook toegepast in de voedings- en automobielindustrie. 

De belangrijkste voordelen

De inzet van SCADA-software brengt vele voordelen met zich mee. De gebruiksvriendelijke systemen zorgen voor een hogere mate van automatisering in het monitoren en besturen van processen, vergroten de transparantie en maken zodoende de optimalisatie van bedrijfsbrede processen mogelijk. Laten we de voordelen nader toelichten:

• Transparantie: met behulp van SCADA-software houden bedrijven altijd zicht op hun operationele processen, zowel ter plaatse als op afstand.
• Direct op de hoogte: bij een incident worden medewerkers direct geïnformeerd, zodat ze actie kunnen ondernemen.
• Digitalisering en automatisering: SCADA maakt van het modewoord ‘Industry 4.0’ een werkelijkheid. Processen kunnen op de lange termijn worden geoptimaliseerd dankzij de geïntegreerde en geautomatiseerde verzameling, evaluatie en opslag van belangrijke gegevens. 
• Kostenbesparingen: dankzij deze hoge mate van automatisering en de duurzame optimalisatie van bestaande processen kunnen waardevolle middelen worden bespaard, wat dus ook inhoudt dat het bedrijf aanzienlijk op de gemaakte kosten kan besparen. 

Samenvattend

Dankzij SCADA-systemen kunnen industriële bedrijven een realtime overzicht van hun processen bewaren. Dit houdt in dat men in het geval van nood direct in kan grijpen, om de uitvaltijd zo kort mogelijk te houden. Bovendien kan het systeem belangrijke informatie opslaan, die vervolgens via gerichte evaluatie kan worden gebruikt om processen zo duurzaam mogelijk te optimaliseren. 

Toch maakt SCADA-software slechts onderdeel uit van een veel grotere automatiseringspiramide. Om het systeem tot zijn volledige potentieel te kunnen benutten, heeft men een holistisch genetwerkte IT-infrastructuur nodig, waarin fysieke en digitale objecten uitgebreid met elkaar kunnen communiceren. Dit fenomeen is ook wel bekend als ‘Industry 4.0’.