De opmars van kunstmatige intelligentie in het klaslokaal

Kunstmatige intelligentie begint meer en meer een prominente rol in ons dagelijks leven te krijgen. Maar welke rol kan AI spelen in het klaslokaal?

Het onderwijs is altijd in ontwikkeling. Het is de sector waarin dit misschien nog wel het allerbelangrijkst is, want we willen de jeugd uiteraard zo goed mogelijk klaarstomen voor de toekomst. Het lijkt er nu op dat het onderwijs haar eerste stappen in de wereld van kunstmatige intelligentie gaat zetten. Kan de AI een rol spelen in het alsmaar groeiende tekort aan leraren? En wat zijn de voor- en nadelen van het vertrouwen op de kunstmatige intelligentie in de opvoeding van kinderen? 

Inhoudsopgave

• Omarming van AI
• Kansen in het onderwijs
  • Ondersteuning van de docent
  • Persoonlijke assistent
  • Brainstormen en discussies
• Valkuilen
  • Context
  • Fraude
  • Blijf zelfstandig
• Conclusie: verwelkom AI als onderwijsassistent

Omarming van AI

Een breed scala aan sectoren heeft inmiddels de inzet van kunstmatige intelligentie al volledig omarmd. Zo heeft Harvey AI zijn plekje gevonden in ‘s werelds grootste advocatenkantoren om ondersteuning te bieden in de alledaagse hectiek en probeert Google met Med-PaLM 2 het leven van een zorgmedewerker wat makkelijker te maken. Voor zover wij weten is er voor het onderwijs nog geen specifieke AI-software ontwikkeld die ter ondersteuning in het klaslokaal kan fungeren, maar wie weet wat de toekomst zal brengen. Vooralsnog is het vooral het immens populaire ChatGPT dat het gesprek van de dag is in de wandelgangen. Wij werpen een blik op de voor- en nadelen van AI in het klaslokaal. 

Kansen in het onderwijs

Welbekend is het feit dat Nederland kampt met een groot tekort aan leraren. In augustus 2023 werd nog bekendgemaakt dat maar liefst 11% van de schoolgaande kinderen dit schooljaar zonder leraar zal beginnen. Hoewel dit uiteraard een dieperliggend probleem is dat op de lange termijn zeker opgelost moet worden, is dit wel hét moment om de mogelijkheden wat betreft AI te onderzoeken (Noémi van de Pol, NU.nl, 28.08.2023). 

Ondersteuning van de docent

Allereerst kan een AI ondersteuning bieden bij taken waar docenten zich dagelijks over moeten buigen. Denk hierbij aan het voorbereiden van een les, leeractiviteiten en -doelen opstellen en opdrachten bedenken. Daarnaast kan een dergelijke softwareoplossing ook wat administratieve taken op zich nemen, zoals het controleren van huiswerk of andere opdrachten. Het programma zou zelfs in staat kunnen zijn om mee te denken over de manier waarop kinderen worden getoetst (Universiteit Leiden, 2023).

Persoonlijke assistent

AI’s blijven zich alsmaar ontwikkelen en zullen dus steeds betere manieren vinden om ons te ondersteunen. Het leert namelijk van de input die wij het geven. Onderzoek van de U.S. Department of Education liet blijken dat leerlingen die een AI als tutor hadden gekregen, betere toetsresultaten behaalden dan kinderen die deze tool niet kregen. Omdat een AI continu leert van de behoeften en het niveau van de leerling, gaat het zich daar steeds beter op voorbereiden. Het zou dus in staat kunnen zijn om een gepersonaliseerd leerplan voor het kind op te stellen (Bardich, Medium, 24.08.2023).

Brainstormen en discussies

Chatbots zijn ontzettend handig om vragen aan te stellen en kunnen dus ook fungeren als een startpunt van een discussie. Stel samen met de klas een vraag over een bepaald onderwerp aan de AI en discussieer over het gegeven antwoord, wie is het er mee eens en wie niet? En waarom? Daarnaast kan een AI ook handig zijn tijdens een brainstormsessie, of wanneer u inspiratie tekort komt. Dus in andere woorden, een goede sparringpartner (Radboud Universiteit, 2023). 

Valkuilen

Natuurlijk is voorzichtigheid altijd geboden bij de inzet van kunstmatige intelligentie. De software is nog verre van perfect (en zal dit misschien ook nooit worden), maar dat zijn wij als mens ook niet. Ook met AI is het dus altijd belangrijk om uw eigen kritische mening te vormen en deze te projecteren op de uitspraken van de robot. Als u daartoe in staat bent, dan zijn onderstaande valkuilen eenvoudig te ontwijken. 

Context

AI kan geen rekening houden met meningen en soms ook niet met de context rondom de vraag die gesteld wordt. Het is dus van cruciaal belang dat gebruikers, zeker in academische context, altijd kritisch blijven. Een AI is ook niet altijd 100% accuraat, wat wederom dus benadrukt dat het belangrijk is om kritisch te reflecteren. Tegelijkertijd biedt dit wel hele mooie kansen in de ontwikkeling van een kind, het zal namelijk de kritische denkvaardigheden op de proef stellen en ontwikkelen (Radboud Universiteit, 2023). 

Fraude

De populairste vorm van AI onder scholieren is de welbekende chatbot ChatGPT. Deze software ziet alle bronnen als één: het verzamelt gegevens en bundelt deze om een goed antwoord te kunnen geven op een vraag. Als een leerling dit dus in zijn/haar opdracht wil verwerken, zal het alsnog zelf op zoek moeten gaan naar een bron en kan het dus niet zomaar het antwoord van de bot klakkeloos overnemen. Anders is er sprake van fraude. 

Blijf zelfstandig

De verleiding om de AI voortaan al je huiswerk te laten maken zal voor sommige leerlingen groot zijn. Voor docenten is het dus van groot belang om zich te focussen op het goede gebruik van de AI. Universiteit Leiden raadt aan om met leerlingen aandacht te besteden aan het voorbereiden en structureren van de opdracht, om toe te werken naar een conclusie en hier uiteindelijk op te reflecteren. Omdat ze dan het hele proces in kaart moeten brengen, kunnen ze niet afhankelijk zijn van de AI en zullen ze toch echt zelf aan de bak moeten (Universiteit Leiden, 2023). 

Conclusie: verwelkom AI als onderwijsassistent

De kans is groot dat AI nooit meer uit ons leven zal verdwijnen, dus we kunnen er maar beter aan wennen. Volgens Eric Postma, Artificial Intelligence Researcher, is de grootste uitdaging het opvoeden van docenten met AI. Jongeren zijn in het algemeen handiger en sneller met technologische snufjes en er dus eerder bij. Onderwijsinstellingen moeten dus investeren in het trainen van docenten met AI zodat het niet meer af kan schrikken. Leer de sterke en zwakke kanten ervan herkennen (Eric Postma & Kennisnet, 31.07.2023). 

Aan het eind van de dag zijn wij zelf degenen die bepalen hoe we AI in onze samenleving integreren. Zien we het als iets engs dat onze banen af kan pakken, of zien we het als hulpmiddel/sparringpartner waarmee mensen en bedrijven hun werk makkelijker kunnen maken? We moeten leren samen te werken met de software, vroeger deden we toch ook alles met de hand? Als het destijds is gelukt om machines toe te vertrouwen het werk voor ons te doen, moet dat met AI ook helemaal goed komen (Iza Omlo, Human, 14.04.2023). 

Mocht u toch nog niet helemaal toe zijn aan een virtuele assistent, dan helpen wij u graag met een ander hulpmiddel dat de dagelijkse processen wat eenvoudiger en overzichtelijker kan maken. Een ERP-systeem helpt u met het verbinden en automatiseren van processen binnen uw organisatie. Een beetje zoals AI dus, maar u heeft dan nog volledig zelf de touwtjes in handen. Als u op zoek bent naar een ERP-systeem of een vergelijkbare oplossing voor uw bedrijf, dan kunt u de vergelijkingstool gebruiken om beschikbare systemen te filteren op basis van uw vereisten, voorkeuren en criteria.