Nieuwe Europese wetgeving: dit moet u weten over de ‘AI Act’

Europa krijgt te maken met nieuwe regelgeving om de opmars van kunstmatige intelligentie enigszins af te remmen. Wat de AI Act precies inhoudt, dat leest u hier.

Iedereen heeft inmiddels weleens te maken gehad met een van de vele beschikbare toepassingen van kunstmatige intelligentie. Het gebruik ervan moet op veel gebieden stressverminderend werken en een verrijking zijn, maar sinds de toename aan populariteit is het ook regelmatig onderwerp van hevige discussies. 

Zo is de integriteit van het gebruik regelmatig in twijfel getrokken. Waar haalt de AI het antwoord waarvan het u voorziet, namelijk vandaan? Er zijn onderhand talloze incidenten geweest waarin auteurs en kunstenaars hun onvrede over de applicaties uitspraken, en sommigen sleepten de ontwikkelaars zelfs voor het gerecht. Om meer grip te krijgen op de eindeloze mogelijkheden van kunstmatige intelligentie, is de AI Act ontwikkeld en dus sinds deze week (voorlopig) goedgekeurd.

Lange adem

Oorspronkelijk werd de nieuwe wet- en regelgeving al in mei 2023 goedgekeurd door het Europees Parlement. Echter, toen het de beurt was aan de Europese Commissie, waarin alle lidstaten zijn vertegenwoordigd, bleef een definitief akkoord uit. Frankrijk, Duitsland en Italië wilden namelijk niet dat AI-bedrijven te veel werden beperkt. 

Dit bleek een onverwachte, maar niet geheel ongebruikelijke wending in de turbulente geschiedenis van de AI Act. Het Europees Parlement is namelijk al sinds 2018 bezig met de uitwerking ervan, en kwam in 2021 met een conceptwet. Dit concept kon echter weer de ijskast in toen het razend populaire ChatGPT zijn intrede deed, en men erachter kwam dat de wet helemaal niet goed voorbereid was op AI-applicaties van die aard. 

Toen daar begin december eindelijk een definitief plan op tafel leek te liggen, staken de drie eerder genoemde lidstaten daar een stokje voor. Na maar liefst 37 uur aan overleg en het sluiten van een aantal nieuwe compromissen, was daar dan op 8 december eindelijk de witte rook: een voorlopig akkoord van de AI Act.

Wat houdt de AI Act precies in?

De AI Act deelt applicaties voor kunstmatige intelligentie in op (potentieel) risico. Des te groter het risico, des te strenger de regels. Op deze manier wil men proberen om het veilige en verantwoorde gebruik van Artificial Intelligence te stimuleren. Niet alleen in het gebruik ervan, maar vooral vanuit het perspectief van de ontwikkelaars. 

Het bekendste voorbeeld van een systeem dat verboden zal gaan worden, is het burgervolgsysteem dat in o.a. China wordt ingezet. Dit systeem maakt gebruik van gezichtsherkenning, waardoor het mensen op straat kan tracken.

Concreet wordt de AI Act onderverdeeld in vier categorieën, gebaseerd op het potentiële risico dat ze met zich meebrengen:

1. Onaanvaardbaar risico. Deze systemen, waaronder het burgervolgsysteem dus valt, zullen worden verboden. 
2. Hoog risico. Applicaties die worden gebruikt in sectoren als onderwijs en justitie, of bij producten met strenge veiligheidseisen als vliegtuigen of auto’s, zullen constant gemonitord worden. Als de AI hier namelijk misinformatie levert, kan dat cruciale gevolgen hebben.
3. Generatieve AI. Deze applicaties (bijvoorbeeld ChatGPT) worden vanaf nu verplicht om aan te tonen welke data ze gebruiken om tot hun antwoorden te komen. 
4. Laag risico. Voor systemen met een laag risico geldt dat ze enkel hoeven te vermelden dat ze kunstmatige intelligentie gebruiken. Een voorbeeld hiervan is een fotobewerkingsapp. 

Ontwikkelaars die zich niet aan de nieuwe regelgeving houden, kunnen fikse boetes verwachten. Deze kunnen namelijk oplopen tot maximaal 35 miljoen euro, of 7% van de wereldwijde omzet. Uiteraard hangt dit af van de overtreding en het formaat van de organisatie. 

Gerelateerd: “Nederlandse overheid investeert in generatieve AI: GPT-NL”

Meer over kunstmatige intelligentie

Meer weten over kunstmatige intelligentie of wilt u op de hoogte blijven van de nieuwste ontwikkelingen en innovaties? Neem dan een kijkje op onze nieuwspagina, waar we u met regelmaat voorzien van alle ins en outs op het gebied van Artificiële Intelligentie.

Bronnen

RTL Nieuws: ‘Akkoord over regels rond kunstmatige intelligentie in Europa’ - Malini Witlox, 9 december 2023.

RTL Nieuws: ‘EU werkt aan AI-wetgeving, maar Frankrijk en Duitsland liggen dwars’ - Jan Douwe Krist, 7 december 2023.

TechCrunch: ‘EU lawmakers bag late night deal on ‘global first’ AI rules’ - Natasha Lomas, 9 december 2023.